Ndermarresia - Safet Merovci

Çka është ‘Teoria e ndërmarrësisë’ dhe si e definonin ndërmarrësinë J. Schumpeter dhe P. Drucker?

Teoria e ndërmarrësisë: një metodë, një aparat i mendjes, një teknikë e të menduarit, që e ndihmon zotëruesin e saj të nxjerrë dhe të marrë vendime të drejta, në kohë të duhur).

Jozeph Schumpeter, i cili aktivitetin ndërmarrës e definon si “destruksion kreativ (creative destruction);”(Sipas tij, ndërmarrësi është agjent i ndyshimeve ekonomike dhe i zhvillimit të qëndrueshëm ekonomik. Ndërmarrësit janë në qendër të fluktuacioneve afatshkurtëra dhe afatgjata në ciklet ekonomike; për ta nuk ka vend në analizat statike, por vetëm në analizat dinamike).

Peter Drucker ndërmarrësinë e paraqet si biznes që organizohet dhe kryhet në mënyrë sistematike dhe të efektshme. Ndërmarrësinë e trajton si pjesë të aktiviteteve afariste dhe të detyrave udhëheqëse, pjesë të menaxhmentit ndërmarrës.

2.Harry Truman (president Amerikan) thoshte: “Nëse nuk mund ta duroni nxehtësinë, atëherë qëndroni jashtë kuzhinës”. Si ndërlidhet kjo shprehje me vetë ndërmarrësin dhe punën e tij ndërmarrëse?

Nga kjo shprehje e famshme e presidentit amerikan kuptojme se vetem deshira per te pasur sukses nuk mjafton.Deshira dhe puna e zellshme mund ta bejne te mundshem suksesin–Nese ideja pas kesajpune eshte e mire,pa marre parasysh se sa jane te medha perpjekjet tuaja, nese ideja e biznesit eshte e keqe, ajo do te deshtoje.poashtu, duhet ta keni ne mendje se me lehte eshte te imitosh(kopjosh) se sa te shpikesh.

3. Sjelljet e individëve - mënyra se si i vëjnë mendimet dhe qëndrimet e tyre në punë – i përcaktojnë ata se a janë apo jo ndërmarrës. Çka përfshijnë këto sjellje (numëro disa sosh)?

Keto sjellje perfshijne:

-Rrezikimi i parave dhe i sigurisë së tyre.

-Përkushtimi i tyre për ndryshimin e gjendjeve – proceseve ekonomike dhe politike.

-Akceptimi dhe adaptimi i ndryshimeve si domsdoshmëri.

-Organizimi i punës së tyre dhe i punës së të tjerëve përreth tyre.

-Bërja dhe akceptimi i përgjegjësive për vendimet përfundimtare.

-Demostrimi i një vargu të gjerë të shkathtësive menaxhuese.

-Manovrimi me shumë aktivitete në të njëjtën kohë.

-Të punuarit më shumë dhe me orar më të zgjatur (dhe, me shpresë, më me mend se të tjerët).

-Gjetja e konsumatorëve, pastaj e tregut dhe shitja këtyre konsumatorëve.

-Përpjekjet e vazhdueshme që të gjindet rruga më e mirë që gjërat të bëhen sa më mirë

4. Sipas David Gumpert, ekzistojnë tetë arsye tepër të rëndësishme për të hartuar planin e biznesit. Cilat janë ato?

Të shitni veten tuaj në biznes, Të siguroni financime nga bankat,të siguroni fondet investive, të vendosni(ujdisni) aleanca stategjike, të sigurojë kontrata të mëdha, të ngashënjejë punëtorët kyç, të kompletojë bashkimet dhe përvetësimet, të motivojë dhe të fokusojë ekipin tuaj menaxhues.

5. Cilat janë veçoritë shquese, më të rëndësishme, të kulturës ndërmarrëse?

Së pari ndërmarrësit duhet të jenë në gjendje të veprojnë të pavarur.

Së dyti, ndërmarrësit besojnë në aftësitë e tyre për t’i kontrolluar rrjedhat e ngjarjeve, rrjedhat e proceseve të cilat kanë ndikim në biznesin e tyre. Dallimi i tretë kulturor që ka

ndikim të jashtëzakonshëm në qasjen ndaj biznesit, në kushtet e ekonomisë së tregut, është gatishmëria e pranimit të dështimit (humbjes) si diçka normale.

6. Cilat janë pesë çështjet kyçe, që ndërlidhen me personalitetin tuaj, nëse punëtorët tuaj ju besojnë ose jo? Çka paraqesin këto veç e veç – me nga një fjali?

- Integriteti demonstrohet kur jeni të ndershëm dhe i çiltër. Nëse nuk jeni i ndershëm, nuk mund të jeni i besueshëm.

- Kompetenca shkon me dijen teknike, me shkathtësitë dhe me aftësitë për punë të cilën ju e kryeni. Kompetenca poashtu përfshinë pasjen e njohurive dhe shkathtësive, që të jeni në gjendje të punoni me njerëz – pasjen e kompetencës menaxhuese.

- Konsistenca (konsekuenca) është serioziteti dhe gjykimi i drejtë. Nëse jeni konsistent, ju jeni në mënyrë të arsyeshme i parashikueshëm. Nëse ju jeni i paparashikueshëm, ju nuk do të jeni i besueshëm.

- Lojaliteti është më vështirë të definohet, por ky tregohet nga vullneti i juaj për të sakrifikuar veten për t’i mbrojtur të tjerët, nga vullneti i juaj për t’ju mbrojtur imazhin e të tjerëve, për t’ju ruajtur fytyrën e tyre.

- Sinqeriteti është vullneti i juaj që t’i këmbeni idetë dhe informacionet në mënyrë të lirë. Këto pesë cilësi, së bashku, na ndihmojnë që ta kuptojmë besimin, dhe poashtu na tregojnë se pse është e rëndësishme që të ndërtojmë marrëdhënje të mira midis punëtorëve. T’ju përkujtojmë, relatat e mira midis punëtorëve ndihmojnë në zvogëlimin e rrezikut që i referohet punëtorëve.

7. Numëro disa nga standardet e etikës ndërmarrëse.

1. Parimet e përgjithshme për praktikat e ndershme të biznesit.

2. Përgjegjësia dhe llogaridhënja për keshin dhe për kontrollin.

3. Procedurat e kontabilitetit për shitjet në kesh (para të gatshme).

4. Pasja e konsideratave të veçanta për familjen, për shokët dhe për të tjerët.

5. Dhënja e dhuratave, ose pasja e konsideratave, në shenjë të mirënjohjes për të mirat e bëra.

6. Marrja e dhuratave, ose e konsideratave speciale, në shenjë të mirënjohjes për të mirat e bëra.

7. Shitja e mallrave të dëmtuara ose jostandarde.

8. Politikat e të ardhurave nga mallrat.

9. Garancitë për produkte dhe shërbime.

10. Metoda e trajtimit të punëtorëve dhe e konsumatorëve jo të ndershëm.

11. Paraqitjet e reklamave dhe të marketingut (reklamimi i ndershëm).

12. Përkrahja e konsumatorit.

13. Proceset, procedurat, përgjegjësia dhe llogaridhënja e pranimit të materialit.

14. Ofrimi i sigurisë në vende të punës.

15. Marrëdhënjet e punëtorëve (ndershmëria dhe konsekuenca).

16. Marrëdhënjet e konsumatorëve (ndershmëria dhe konsistenca).

17. Metoda e marrjes me probleme

8. Ekzistojnë 3 lloje tënjohurive të cilat janë të rëndësishme për një afarist. Cilat janë ato?

• Një lloj i njohurive quhet njohuri e “blerësit/furnizuesit.”

• Lloj tjetër i dallueshëm i njohurisë është “dija teknologjike.”

• Lloji i tretë i njohurive quhet “dije profesionale;

9. Çka paraqet ‘Web-faqja’ për biznesin tuaj?

Web-faqja është dritare e juaja nga e cila ju shohin të tjerët, pra mund të shfrytëzohet për marketing. Përmes saj mund të bëhet shitblerje me teknologji të avancuar pa pjesmarrjen direkte të palëve kontraktuese, etj.

10. Cilat janë mënyrat për të dalë nga biznesi ndërmarrës?

Në realitet, ekzistojnë vetëm tri mënyra për të dalë nga biznesi ndërmarrës. Biznesi mund të shitet: krejtësisht, në një masë të konsiderueshme, ose mund të shitet një pjesë e tij (përmes shitjes së aksioneve).

Biznesi mund t’i mbyll vetë dyert e tij. Shumë biznese, prodhuese ose shërbyese, e ndalin veprimtarinë e tyre me dëshirë, jo nga domosdoshmëria, për arsye personale, dhe arsye të tjera.

Mënyra e tretë është kur biznesi mbyllet nga domosdoshmëria, sepse në një moment, kur ai nuk është në gjendje që të përballet me kryerjen e obligimeve të marra (financiare), vjen koha e shpalljes së bankrotit. Me këtë rast, dyert e biznesit janë të hapura vetëm për likuidatorin dhe kreditorët tuaj!

11. Richard Cantillon, ndërmarrësinë e shihte si aktivitet ekonomik në kushte të pasigurisë. Cili është komenti juaj?

Lufta për ekzistencë në kushtet e pasigurisë është motivi kryesor. Në këto kushte secili është ndërmarrës, duke marrë parasysh se prej dhjetë bizneseve vetëm një mund të mbijetojë gjatë 20 viteve. Cantillon ka thënë se asgjë nuk është e sigurtë në ndërmarrësi edhepse një person mund të ketë një ide të mirë por nuk do të thotë se me qdo kusht mund të ketë sukses gjatë operacionit të idesë sepse ka mundësi dështimi.

12. Cilat janë qëllimet tuaja si ndërmarrës (numëro disa sosh)?

Realizimi i idesë

Të mbajë pozitën monopolistike

Të kem një statut të mirë në shoqëri

Të jem i dobishëm për vetveten, familjen dhe shoqërinë

Të kem imazh

Të realizoj fitim.

13. Jeff Timmons mendon se ndërmarrësit duhet ta kenë mendjen e helikopterit. Cka do të thotë kjo?

Mendja e helikopterit dmth se ndërmarrësit duhet të kenë aftësi që të merren me gjithcka në mënyrë të detajizuar. Gjithashtu mund të them se duhet të jemi të aftë për manevrime në kushte, hapsirë dhe kohë të ndryshme, duhet të jemi të aftë të analizojmë cdo detaj të idesë me qëllime të realizimit të saj dhe shmangies së rrezikut.

14.Pse mendoni se pikërisht ju do të bëheni ndërmarrës i mirë?

Sepse i dua rreziqet, i dua ndryshimet këmbëngulëse, kam qëndrim, personalitet, imagjinatë ndryshe nga të tjerët dhe jam unik në ide. Prandaj mendoj se kam njohuri, aftësi, shkathtësi, shëndet të mirë psiko-fizik,këmbëngulësi, vetdisiplinë, kreativitet, jam energjik, mësoj shpejt etj.

15. Suksesi i një ndërmarrësi kërkon kombinimin e dijes, aftësive, shkathtësive dhe personalitetit të tij, (trego nje shembull nga praktika kosovare qe ju e njihni mirë, me pak fjalë)?

I.Rugova, një personalitet i shquar me kulturë të gjerë i njohur si: “Gandi i ballkanit” përdori të gjitha aftësitë, me zgjuarsinë më të madhe arriti ta kurorëzojë idealin për pamvarësinë e Kosovës.

16.Pavarësisht nga dallimet e tyre, sipas Michael O’Malleus ndërmarrësit janë (me nga një fjali sqaroni secilën veqori shquese)?

Parashikues- Ata shohin gjërat që nuk ekzistojnë e që do të vijnë në të ardhmen. Gjithashtu themi se parashikues janë ata të cilët duke gërshetuar përvojën e tyre me njohuritë e fituara më parë dhe e kanë aftësinë e të menduarit për të krijuar diqka të re në dobi të njerëzve në të gjitha sferat e jetës.

Të krisur- Ideja e tyre e pakapshme për të tjerët është si një pus pa fund dhe për këtë arsye quhen të krisur.

Këmbëngulës- Ata kacavirren. Për ta qdo rast është një shumë e mirë për biznes, pra edhe atëherë kur mendohet që nuk kanë shteg ata e gjejnë rrugën dhe nuk dorëzohen deri në realizimin e qëllimit të tyre.

Të shkathët-Ata këmbëngulin në bizneset e tyre, janë të shkathët në bizneset e tyre. Ata që nuk e kanë gjetur rrugën e gjejnë për ti arritë qëllimet e caktuara të tyre.

Energjetik-Ata mezi e presin agimin e ditës për të punuar, pra për njëndërmarrës të suksesshëm dita zgjat 25 orë e java 8 ditë.

Të vendosur- Janë të vendosur në punën që e kryejnë, pra janë të vendosur për të arritur qëllimet dhe kacavirren në cdo skenë që është profitabile.

17.Sipas shkathtësive, aftësive dhe përvojës suaj cili biznes(apo ide e biznesit) do ju përshtatej më së miri?

Shembull: Një firmë prodhuese të reklamave me LED-dioda, parking të digjitalizum, ose ose...

(Këtu mund ta jepni përgjigjen varësisht nga fakti se qka ju përshtatet më shumë)

18.Familja dhe miqtë e ndihmojnë më së miri idenë tuaj. Cilat janë sfidat (sipas Michael O’Malley) me të cilat ju do të ballafaqoheni?

Nëse e kanë prirjen e emocioneve: Ju po bëni punë të madhe, mos heqni dorë, si mund të ju ndihmojë? Dhe nëse e kanë prirjen e shqetësimeve atëherë: Do të ju huazoj para, do t’ju ofrojë kurajo, do te te ndihmojnë me orë të tëra për zgjedhjen e zyrës...etj.

19.Cilët janë katër përkujtuesit për themelimin e biznesit me bashkëshort-bashkëshorten tuaj?

-Renditni sa më shumë mendime, nëse e zgjedhni për biznes bashkëshortin/en ashtu sic keni menduar kur e keni zgjedhur për jetë.

-Gjërat që ju pëlqejnë te bashkëshorti, mund të ju cmendin në biznesin e përbashkët.

-Ndërtimi i jetës së përbashkët, nuk është e njëjta gjë me ngritjen e biznesit të përbashkët.

-Kur të punoni me bashkëshortin/en të gjitha gjërat që ju pëlqejnë do të jenë prapë prezente në ndërmarrje.

20.Ndërmarrësia është teknologji sociale.Cka dmth kjo?

Eshtë analgami i menaxhmentit dhe i destruksionit kreativ në aplikimin praktik të inovacioneve efektive.

21.Ju personalisht a keni tipare të ndërmarrësit? Nëse po atëherë numëro disa sosh?

Mendoj se jam i shkathët, që do të kem një biznes të suksesshëm me përfitime të mira, të kem përkrahje nga familja dhe besim të plotë edhe ndaj kreditorëve, të jem i guximshëm, të përballoj stresin dhe shërbimet që unë ju ofroj janë të mira poashtu të kënaqen klientët.

22.Cilat janë sjelljet dalluese që dikënd e përcaktojnë se a është ndërmarrës a jo?

Janë kreativ,këmbëngulës,të shkathët, nuk qëndrojnë në një vend, mendojnë si ta zgjerojnë biznesin e tyre, organizimi i punës së tyre dhe i punës së të tjerëve përreth tyre, sjellja e individëve, rrezikimi i parave dhe sigurisë së tyre, përkushtimi i tyre për ndryshimin e gjendjeve-proceseve politike dhe ekonomike, manovrimi me shumë aktivitete në të njëjtën kohë, të punësuarit punojnë shumë dhe me orar të zgjatur, gjetja e konsumatorëve, e tregut dhe shitja e këtyre konsumatorëve, dhe pika më e rëndësishme, përpjekjet e vazhdueshme që të gjejnë rrugën më të mirë që gjërat të bëhen sa më mirë.

23.Cka studion Procesi i Fizibilitetit?

Studion arsyeshmërinë ekonomike të një ideje të biznesit, respektimit, realizueshmërisë ose shanset që kjo ide(ky projekt) të jetë i fuqishëm, dhe të jep rezultate pozitive, pra tregon se a mund të ketë sukses në biznes që për nga dallimi nga plani i biznesit i cili tregon rrugën për sukses të biznesit, ky proces merret më shumë se ndërmarrësia. Ky proces studion prakticitetin e idesë.

24. Në cka konsiston kreativiteti dhe inovacioni?

Në të menduar- ata mendojnë dicka që ende nuk e ka menduar dikush dhe në të parë-shohin gjëra që ekzistojnë dhe provojnë të bëjnë edhe vet, dhe në të bërë-bëjnë dicka tjetër që dikush tjetër nuk guxon ta bëjë.

25. Jozepf Schumpter, aktivitetin ndërmarrës e definon si “destruksion” kreativ.Cili është komenti juaj?

Nga elementet e marra nga dickaja e vjetër, ndërton apo destrukton atë duke krijuar dicka të re në mënyrë kreative.

26.Ndërmarrësi si subjekt i ndërmarrësisë është iniciator, lider, miratues i ndryshimeve strategjike, inovator afarist, kurreshtar për gjërat e reja.Në cilin drejtim ju do ti orientonit, po të kishit këto tipare?Cilat janë 5 idetë tuaja?

PSh. Hapja e një të ashtuquajturi “zinxhir” i restorantve me shërbime të njëjta, hapaja e një fabrike të sheqerit, zyre për ndërmetësim te dokumenteve të ndryshme ligjore, hapja e një pishine të mbyllur,meqenëse shfrytëzohet në të gjitha stinët,Hapaja e një zyre për shërbime të kontabilitetit.

27.Edisoni thoshte: “Zbulimi është 1% inspirim,ndërsa 99% është djersitje, respektivisht punë permanente dhe këmbëngulëse”.Cili është mendimi juaj?

Qëllimi është veprim.Për realizimin e qëllimit duhet përdorur mënyra të ndryshme të punës,studimit, të cilat duhet të jenë sa më praktike (punë të palodhshme me këmbëngulësi dhe vetëdisiplinë).

28. Ekzistojnë katër metoda themelore të analizës së pozitës financiare të biznesit tonë ndërmarrës. Cilat janë ato ?

Ne i vështrojmë trendet TRENDS

Përqindjen e komponenteve COMPONENT PERCENTAGES

Proporcionet RATIOS

Krahasimet industriale INDUSTRIAL COMPARISONS